„... ja piszę to, com zastał na świecie...”
ks. Jędrzej Kitowicz

Tak to się dziwnie i ciekawie plecie, że nawet małe wioski mają swoją wielką historię. Nawet w najmniejszych parafiach znaleźć możemy najpiękniejsze zabytki sztuki i architektury sakralnej i świeckiej. Nawet z najmniejszych miejscowości naszej diecezji wywodzą się ludzie zasłużeni dla Kościoła, kultury, nauki. Warto tropić ich ślady, pamiętać o nich i cenić. To przeszłość stworzyła nas takimi, jakimi dzisiaj jesteśmy. Od 8 do 10 października trwały w Rzeczycy uroczyste obchody 200. rocznicy śmierci ks. Jędrzeja Kitowicza. Ksiądz Kitowicz był znakomitym pisarzem i publicystą. Wyróżnił się i zasłynął tym, że zapisał obyczaje czasów saskich w Polsce. To w Rzeczycy powstawały jego przełomowe i nowatorskie w historii literatury zapiski. Organizatorami uroczystości rocznicowych byli: wójt gminy Rzeczyca Marek Pałasz oraz proboszcz parafii św. Katarzyny w Rzeczycy - ks. kan. Henryk Linarcik. Pierwszego dnia obchodów odbył się uroczysty apel, poświęcony ks. Kitowiczowi, połączony ze świętowaniem Dania Edukacji Narodowej. Wszystko przygotowali uczniowie Gimnazjum w Rzeczycy. 9 października miała miejsce uroczysta Sesja Rady Gminy Rzeczyca. Następnie uczestnicy obchodów rocznicowych przeszli na cmentarz parafialny, gdzie nastąpiło odsłonięcie obelisku pamiątkowego w miejscu domniemanego złożenia ciała ks. Kitowicza. Odczyt popularno-naukowy zatytułowany „Księdza Jędrzeja Kitowicza droga do Rzeczycy” wygłosiła dr Maria Dernałowicz z Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. 10 października odprawiona została Msza św. w kościele parafialnym. Eucharystię celebrował ks. prał. Zenon Majcher - proboszcz kościoła Narodzenia Pańskiego w Warszawie. Przybyli na nią księża z dekanatu, klerycy, przedstawiciele władz gminnych, poczty sztandarowe i zaproszeni goście. Witając zgromadzonych ks. kan. Linarcik nawiązał do czytań liturgicznych z tej niedzieli i mówił o cnocie wdzięczności. Wezwał wszystkich do wdzięczności dla Pana Boga za obdarowanie rzeczyckiej parafii i całej Rzeczypospolitej człowiekiem tak wyjątkowego talentu, jakim był ks. Jędrzej Kitowicz. W homilii ks. prał. Majcher przedstawił pokrótce dzieje ziemi i parafii rzeczyckiej, a następnie przybliżył obecnym postać i dorobek ks. Kitowicza. Choć sam Kitowicz jest autorem znakomitego i szczegółowego „Opisu obyczajów za panowania Augusta III” i wcześniejszych „Pamiętników, czyli historii polskiej”, to jednak wiele faktów z jego życia, łącznie z miejscem pochówku, pozostaje do dziś tajemnicą. Niewiele wiemy o rzeczyckim proboszczu. Nie wiadomo, czy wywodził się z mieszczaństwa, czy z drobnej szlachty. Nie wiadomo też, do jakich szkół chodził, choć na pewno przez trzy lata uczył się retoryki. Był przez wiele lat sekretarzem u referendarza wielkiego koronnego Michała Lipskiego. Przez blisko trzy lata walczył po stronie konfederatów barskich pod Częstochową i w Poznańskiem. Już dobrze „po czterdziestce” zdecydował się zostać księdzem. Najpierw wstąpił do seminarium księży misjonarzy przy warszawski kościele św. Krzyża. Został wyświęcony w końcu lat 70. XVIII w., a w 1781 r. pierwszy raz podpisał się jako „proboszcz rzeczycki”. Dopiero w 1787 r. Kitowicz mógł się przenieść do Rzeczycy, tu zamieszkać i tu tworzyć. Już wtedy powstawać zaczęły pierwsze jego zapiski. Opracowując swe notatki dał nam nie tylko fascynujący i skrupulatny zapis obyczajów i życia codziennego w saskiej Polsce, ale również literaturę wyróżniającą się urodą relacji, barwnym i konkretnym językiem, zmysłem humoru. Wiele ciekawych stwierdzeń i humorystycznych powiedzeń Kitowicza przytoczył w homilii ks. prał. Majcher, inne zabrzmiały w wypowiedziach Księdza Proboszcza lub padły z ust młodzieży szkolnej, która po Mszy św. przedstawiła ciekawy spektakl, poświęcony Kronikarzowi Obyczajów. Wystąpił również chór „Capella Ecumenica”. Wieczorem zaprezentowano spektakl teatralny nawiązujący do najbardziej znanego dzieła Jędrzeja Kitowicza: „Opis obyczajów”. Wykonali go aktorzy scen krakowskich, zaś reżyserem był Mikołaj Grabowski. A „na wieczną rzeczy pamiątkę” i dla pożytku wszystkich rzeczyckich parafian w kościele św. Katarzyny pozostał piękny portret Kitowicza, ufundowany dla parafii przez władze Gminy Rzeczyca.

Źródło: Niedziela (Edycja Łowicka 46/2004)